Πρόσφατα έριχνα ματιές μέσα στα σχόλια του Sukhanov για την επανάσταση. Aυτό που
φαίνεται κατά το πλείστον είναι η σχολαστικότητα όλων των ασήμαντων-αστών Δημοκρατών μας
και όλων των ηρώων της Δευτέρας Διεθνούς. Εκτός από το γεγονός ότι είναι όλοι υπερβολικά
δειλοί,ώστε όταν έρχονται στη παραμικρή απόκλιση από το Γερμανικό μοντέλο [ του
Σοσιαλισμού ] ακόμα και οι καλύτεροι από αυτούς οπλίζουν τους εαυτούς τους με επιφυλάξεις -
εκτός από αυτό το χαρακτηριστικό, που είναι κοινό σε όλους τους ασήμαντους-αστούς Δημοκράτες
και έχει εμφανιστεί άφθονα από αυτούς σε ολόκληρη την επανάσταση,αυτό που φαίνεται είναι η
δουλική απομίμηση τους του παρελθόντος.
Όλοι αποκαλούν τους εαυτούς τους Μαρξιστές, αλλά η αντίληψης τους για τον Μαρξισμού
είναι ανέφικτα σχολαστική. Έχουν αποτύχει εντελώς να καταλάβουν τι είναι αποφασιστικό στον
Μαρξισμό, δηλαδή, οι επαναστατικές διαλεκτικές του.Έχουν ακόμη απολύτως αποτύχει να
καταλάβουν τις σαφείς δηλώσεις του Mάρξ ότι σε περιόδους επαναστάσεως η μέγιστη ευλυγισία
απαιτείταιii, και έχουν ακόμη αποτύχει να προσέξουν, παραδείγματος χάριν, τις δηλώσεις που ο
Mάρξ έκανε στις επιστολές του -νομίζω ήταν το 1856- εκφράζοντας την ελπίδα για ένωση του
πολέμου των αγροτών στη Γερμανία,ο οποίος μπορεί να δημιουργήσει μια επαναστατική
κατάσταση, με το κίνημα της εργατικής τάξεωςiii - αποφεύγουν ακόμη και αυτήν την σαφή δήλωση
και περπατούν γύρω και γύρω από αυτή όπως μια γάτα γύρω από ένα κύπελλο καυτού χυλού.
Η συμπεριφορά τους τους προδίδει σαν δειλούς ρεφορμιστές που φοβούνται να παρεκκλίνουν
από την αστική τάξη, πόσο μάλλον να θέσουν τέρμα με αυτή,συγχρόνως έκρυψαν την δειλία τους
με τον πιο άγριο στόμφο και καυχησιά. Αλλά αυτό που φαίνεται σε όλους τους ακόμα και από την
καθαρά θεωρητική άποψη είναι η πλήρης ανικανότητά τους να συλλάβουν τις ακόλουθες
Μαρξιστικές μελέτες: έως τώρα έχουν δει τον καπιταλισμό και την αστική δημοκρατία στην Δυτική
Ευρώπη να ακολουθούν ένα καθορισμένο μονοπάτι ανάπτυξης, και δεν μπορούν να διανοηθούν ότι
αυτό το μονοπάτι μπορεί να ληφθεί ως μοντέλο μόνο τηρουμένων των αναλογιών ,μόνο με
ορισμένες τροποποιήσεις (αρκετά ασήμαντες από την άποψη της γενικής ανάπτυξης της
παγκόσμιας ιστορίας).
Πρώτον - η επανάσταση συνδέθηκε με τον πρώτο ιμπεριαλιστικό παγκόσμιο πόλεμο.Τέτοια
επανάσταση ήταν προορισμένη να αποκαλύψει νέα χαρακτηριστικά,ή παραλλαγές, ως αποτέλεσμα
από τον ίδιο τον πολέμο,ο κόσμος δεν είχε δει ποτέ έναν τέτοιο πόλεμο σε μια τέτοια κατάσταση.
Βρίσκουμε ότι από τον πόλεμο εως αυτήν την ημέρα η αστική τάξη των πλουσιότερων χωρών ήταν
ανίκανη να αποκαταστήσει τις "κανονικές" αστικές σχέσεις. Ακόμα οι ασήμαντοι-αστοί
ρεφορμιστές μας -που κάνουν μια επίδειξη οτι είναι επαναστάτες- πίστεψαν, και πιστεύουν
ακόμα,ότι οι κανονικές αστικές σχέσεις είναι το όριο (ως εδώ θα πάτε και οχι μακρύτερα). Και
ακόμη και η αντιληψή τους " των κανονικών" είναι υπερβολικά στερεότυπη και στενή.
Δεύτερον, είναι τελείως ξένοι στην ιδέα ότι ενώ η ανάπτυξη της παγκόσμιας ιστορίας
συνολικά ακολουθεί γενικούς νόμους δεν αποκλείεται με κανένα τρόπο, αλλά, αντίθετα, θεωρείται
δεδομένο, ότι ορισμένες περιόδους ανάπτυξης μπορεί να φανερώσουν ιδιομορφίες είτε στην μορφή
είτε στην σειρά αυτής της ανάπτυξης. Παραδείγματος χάριν, δεν έχει συμβεί ακόμα και σε αυτούς
αυτό επειδή η Ρωσία στέκεται πάνω στη διαχωριστική γραμμή μεταξύ των πολιτισμένων χωρών
και των χωρών τις οποίες αυτός ο πόλεμος για πρώτη φορά σίγουρα έφερε στην τροχιά του
πολιτισμού -όλες τις Ασιατικές, μη Ευρωπαϊκές χώρες- μπόρεσε και ήταν, πράγματι,προοριζόμενη
να αποκαλύψει ορισμένα ξεχωριστά χαρακτηριστικά' αν και αυτοί, φυσικά,είναι σύμφωνα με την
γενική γραμμή της παγκόσμιας ανάπτυξης,ξεχωρίζουν την επανάστασή της από εκείνες που έγιναν
στις Δυτικοευρωπαϊκές χώρες και εισαγάγουν ορισμένες μερικώς καινοτομίες καθώς η επανάσταση
κινείται προς τις χώρες της Ανατολής.
Απείρως στερεότυπο, παραδείγματος χάριν,είναι το επιχείρημα που έμαθαν παπαγαλίστικα
κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης της Δυτικο-Ευρωπαϊκής Σοσιαλ-Δημοκρατίας, δηλαδή, ότι δεν
είμαστε ακόμα ώριμοι για τον σοσιαλισμό, αλλά όπως συγκεκριμένος "σοφός" κύριος μεταξύ τους
το έθεσε, οι αντικειμενικές οικονομικές βάσεις για τον σοσιαλισμό δεν υπάρχουν στη χώρα μας.Και
δεν σκέφτηκε κανείς τους να ρωτήσει:τι συμβαίνει με τους ανθρώπους που βρέθηκαν σε μια
επαναστατική κατάσταση όπως αυτή που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του πρώτου
ιμπεριαλιστικού πολέμου;Ίσως οχι,επηρεασμένοι από την απελπισία της κατάστασής τους,
ρίχνοτας τους εαυτούς σε έναν αγώνα που θα τους πρόσφερε τουλάχιστον κάποια ευκαιρία να
εξασφαλίσουν συνθήκες για την περαιτέρω ανάπτυξη του πολιτισμού που ήταν κάπως ασυνήθιστο;
"Η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων της Ρωσίας δεν έχει φτάσει ακόμα το επίπεδο που
κάνει τον σοσιαλισμό πιθανό." Όλοι οι ήρωες της Δευτέρας Διεθνούς, συμπεριλαμβανομένου,
φυσικά,του Sukhanov, χτυπούν τα τύμπανα για αυτήν την δήλωση. Συνεχίζουν να μιλούν διαρκώς
για αυτήν την αδιαμφισβήτητη δήλωση σε χίλιους διαφορετικόυς τόνους, και θεωρούν ότι είναι
αποφασιστικό κριτήριο της επανάστασής μας.
Αλλά τι εάν η κατάσταση, που έσυρε τη Ρωσία στον ιμπεριαλιστικό παγκόσμιο πόλεμο που
ανακάτεψε λίγο πολύ κάθε σημαντική Δυτικό Ευρωπαϊκή χώρα και την έκανε μάρτυρα της
παραμονής των επαναστάσεων που ωριμάζουν ή εν μέρει έχουν ήδη αρχίσει στην
Ανατολή,δημιουργώντας τις περιστάσεις που έβαλαν τη Ρωσία και την ανάπτυξή της σε μια θέση
που μας επέτρεψε να επιτύχουμε ακριβώς εκείνη την ένωση ενός "πολέμου των αγροτών" με το
κίνημα της εργατικής τάξεως που προτάθηκε το 1856 από έναν όχι λιγότερο Μαρξιστή από τον
Mάρξ τον ίδιο ως πιθανή προοπτική για την Πρωσία;
Τι εάν η πλήρης απελπισία της καταστάσεως,με το να παρακινεί τις προσπάθειες των εργατών
και των αγροτών δεκαπλάσια, μας πρόσφερε την ευκαιρία να δημιουργήσουμε τις θεμελιώδεις
προϋποθέσεις του πολιτισμού με έναν διαφορετικό τρόπο από αυτόν των Δυτικό Ευρωπαϊκών
χωρών; Έχει αυτό αλλάξει τη γενική γραμμή ανάπτυξης της παγκόσμιας ιστορίας; Έχει αυτό
αλλάξει τις βασικές σχέσεις μεταξύ των βασικών τάξεων όλων των χωρών που είναι, ή
ήταν,συρμένες μέσα στη γενική πορεία της παγκόσμιας ιστορίας;
Εάν ένα καθορισμένο επίπεδο πολιτισμού απαιτείται για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού
(αν και κανένας δεν μπορεί να πει ακριβώς ποιό εκείνο το καθορισμένο "επίπεδο πολιτισμού" είναι,
γιατί διαφέρει σε κάθε Δυτικό Ευρωπαϊκή χώρα), γιατί να μην μπορούμε να αρχίσουμε πρώτα να
επιτύχουμε τις απαραίτητες προϋποθέσεις για εκείνο το καθορισμένο επίπεδο πολιτισμού με έναν
επαναστατικό τρόπο, και έπειτα , με την βοήθεια της κυβέρνησης των εργατών και των αγροτών
και του Σοβιετικού συστήματος,να προχωρήσουμε για να προφθάσουμε τα άλλα έθνη;
16 Ιανουαρίου,1923
II
Λέτε ότι ο πολιτισμός είναι απαραίτητος για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Πολύ καλά.
Αλλά γιατί δεν μπορούμε πρώτα να δημιουργήσουμε τέτοιες απαραίτητες προϋποθέσεις του
πολιτισμού στη χώρα μας με την εκδίωξη των γαιοκτημόνων και των Ρώσων καπιταλιστών, και
έπειτα να αρχίσουμε να κινούμαστε προς τον σοσιαλισμό; Πού, σε ποια βιβλία,έχετε διαβάσει ότι
τέτοιες παραλλαγές της συνηθισμένης ιστορικής σειράς γεγονότων είναι ανεπίτρεπτες ή αδύνατες;
Ο Ναπολέων,νομίζω, έγραψε: "On s'engage et puis ... on voit."σε ελεύθερη απόδοση αυτό
σημαίνει: "Πρώτα συμλέξου σε μια σοβαρή μάχη και έπειτα δες τι συμβαίνει."Λοιπόν,όντως πρώτα
συμπλακήκαμε σε μια σοβαρή μάχη τον Οκτώβριο του 1917, και έπειτα είδαμε τέτοιες
λεπτομέρειες ανάπτυξης (από την άποψη της παγκόσμιας ιστορίας ήταν βεβαίως λεπτομέρειες)
όπως την ειρήνη του Brest, την Νέα Οικονομική Πολιτική, και ούτω καθ'εξής. Και τώρα δεν μπορεί
να υπάρξει καμία αμφιβολία ότι κατά το πλείστον είμασταν νικηφόροι.
Oι Sukhanovs μας, χωρίς να αναφέρω τους Σοσιαλ-Δημοκράτες ακόμη μακρύτερα από το
δικαίωμα, ποτέ ούτε καν ονειρεύονται ότι οι επαναστάσεις δεν μπορούν να γίνουν με οποιοδήποτε
άλλο τρόπο. Οι Ευρωπαίοι φιλισταίοι μας ποτέ ούτε καν ονειρεύονται ότι οι μεταγενέστερες
επαναστάσεις στις Ασιατικές χώρες, που κατέχουν πολύ τεραστιότερους πληθυσμούς με μια πολύ
τεραστιότερη ποικιλία κοινωνικών συνθηκών,αναμφισβήτητα θα δείξουν ακόμα μεγαλύτερες
διαφορές από την Ρωσική Επανάσταση.
Χρειάζεται μόλις και μετά βίας να ειπωθεί ότι ένα εγχειρίδιο που γράφτηκε σε Καουτσκικές
γραμμές ήταν ένα πολύ χρήσιμο πράγμα στον καιρό του. Αλλά είναι ώρα, δεδομένου ότι, να
εγκαταλειφθεί η ιδέα που προέβλεψε όλες τις μορφές ανάπτυξης της μεταγενέστερης παγκόσμιας
ιστορίας.Θα ήταν έγκαιρο να πω ότι εκείνοι που σκέφτονται έτσι είναι απλά ανόητοι.
17 Ιανουαρίου,1923
Γράφτηκε: 16 Ιανουαρίου, 1923
Πρωτοδημοσιεύτηκε: Pravda (Αριθ. 117) 30 Μαϊου, 1923
Πηγή: Συλλεγμένα Έργα, Εκδότες Progress, Μόσχα, Αριθμ 33 (σελ. 476-80)
Copyleft: Διαδίκτιακό Αρχείο Β.Ι. Λένιν (www.marx.org) 2003. Η δικαιοδοσία χορηγείται στο να αντιγράφεται ή/και να διανέμεται αυτό το έγγραφο υπό τον όρο της ελεύθερης άδειας τεκμηρίωσης GNU Ελληνική Μετάφραση: Λεωνίδας
HTML Markup: Aντώνης Μεγρέμης για το ελληνικό Αρχείο των Μαρξιστών στο Internet
ii Παραπομπή στο έργο του Mάρξ Ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Γαλλία και στην επιστολή του στον Kugelmann που
χρονολογείται από της 12 Απριλίου,1871.
iii Δείτε την επιστολή του Mαρξ και του Ένγκελς της 16ης Απριλίου, 1856.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου